Publicatie:Digit All Tegoare. Zes museale collecties van historische archeologische sleutelsites uit West-Vlaanderen digitaal doorgrond.

Samenvatting

Referentie

Titel	Digit All Tegoare. Zes museale collecties van historische archeologische sleutelsites uit West-Vlaanderen digitaal doorgrond. (Voorkeurstitel)
Locatie
Uitgever	Zuidwest
Jaar van uitgave	2023
Rechten	CC0
Persistent ID

Trefwoorden

gevalstudie |

Samenvatting

Het project Digit-all Tegoare (DAT) werd uitgewerkt rond zes museale collecties (Kemmelberg, Kooigembos, Duinenabdij, Damme, Kerkhove-Kouter en Ieper-Termote) van uitzonderlijke historische archeologische sleutelsites uit West-Vlaanderen, opgegraven in de jaren 1950-90. De centrale uitdaging betrof deze collectie vanuit hun feitelijk gegroeide historische toestand digitaal te registreren zonder (verder) informatieverlies. Deze verwerkging omhelst registratie, fotografie, herverpakking, kwaliteitscontroles en ingest van alle archeologische artefatcen in het Collection Management Systeem (Adlib/Axiell Collections). Het project liep van 2022 tot 2023.

Met (historische) archeologische collecties bevinden we ons op het snijvlak van erfgoed- en wetenschappelijke collectiedata. Dat wil zeggen dat de digitale registratie ervan met deze beide velden rekening moet houden, een uitdagende evenwichtoefening. Daarbij komt ook dat elke collectie zijn eigen pre-digitale wereld creatiegeschiedenis kent, bewaringstoestand heeft, en dus, zich met andere uitdaginginen aanbeidt om het door nieuw uitgewerkte registratieprocedure te leiden. Dit alles maakt het niet evident om over dergelijke historische collectie heen gelijke registratiekeuzes te maken. Dit staat in contrast met recent opgegraven en geregistreerde archelogische collecties.

Naast deze pagina zijn de bevindingen en gemaakte keuzes binnen het Digit-all Tegoare project uitgeschreven in een inhoudelijk verslag en een algemeen overzichtsartikel.

Consortium

Het Digit-all Tegoare project werd uitgevoerd dankzij een subsidie van de Vlaamse Overheid binnen het kader van Cultureel erfgoed: projectsubsidie inhaalbeweging digitale collectiedata. In zijn uitvoering werd het daarbij gesteund door meemoo. Deze bracht het volgende consortium bij elkaar:

Zuidwest	Jan Verlaet, Sofie Teugels, Lieze Neyts
Erfgoeddepot Trezoor	Silke De Smet
Abdijmuseum Ten Duinen	Gianna Hubert
CO7	Jan Decorte, Joline Depaepe
V.O.B.o.W. (RAMS)	Hendrik Hameeuw
Yper Museum	Els Veraverbeke
Gemeente Heuvelland	Jef Huyghe

Doelstelling

• Heel wat musea en collectiebeherende instellingen bezitten of beheren talloze historische archeologische collecties. De uitdagingen die gepaard gaan bij het digitaliseren van deze historische collecties variëren sterk met de gestroomlijnde methodes uitgewerkt voor recent opgegraven archeologisch materiaal. Deze uitdagingen goed begijpen, in kaart brengen en aangepaste processen uitwerken om hun digitale registratie te bewerkstelligen, stonden centraal doorheen dit project.

• De geselcteerde historische museale collecties komen van archeologische sleutelsites, ze zijn divers, complex en dienden zich aan met een groot volume. Een belangrijk doelstelling betrof dan ook het wegwerken van de jarenlange achterstand van deze historische collecties. Gepaard aan deze doelstelling is het inzetten op preventieve conservering om (verder) informatieverlies te vermijden, zowel van de artefacten als de bijgevoegde contextinformatie (vondstenkaartjes, informatie op vondstenzakken/bakken/...).
• Bij de registratie van een variatie aan zeer specifieke archeologische artefacten lag de focus in het opmaken van thesauri en dit deze uniform te kunnen hanteren over de verschillende collectie heen. Dit alles werd gedaan binnen het Collection Management Systeem (Adlib/Axiell Collections) dat door alle partners binnen het consortium gebruikt werd.  

• Verder werden de mogelijkheden met de nieuw aangemaakte data tot verdere digitale ontsluiting onderzocht; in het bijzonder richting Erfgoedinzicht.be, Wikimedia Commons en Wikipedia.

Methode

Binnen het project werden de verschillende collecties bewaard op vier verschillende locaties, die elk reeds hun eigen manier van werken hadden. Door deze reeds bestaande werking en de grote verschillen binnen de zes collecties bleek het onmogelijk om een uniforme methode uit te werken over de verschillende locaties heen. De uitdagingen binnen gelijkaardige collecties (metaaltijden - Romeins - middeleeuws) werden wel zoveel als mogelijk gelijkgetrokken.

Historisch archeologische collecties brengen daarenboven nog extra uitdagingen met zich mee. Het 1-op-1 werken met dergelijke collecties is een grote uitdaging. Van groot belang bij dergelijke historische collecties is de bijgehouden documentatie, evenals de oorspronkelijke manier van werken. Daarenboven legt elke instelling, afhankelijk van hun insteek voor de collectie, eigen prioriteiten. Zo werden voor sommige collecties de artefacten opgemeten (vanuit een museale achtergrond) ten opzichte van het wegen van andere collecties (op advies van experten).

Elk van deze verschillen is bepalend geweest voor het uitwerken van de methodiek. Collecties die verspreid zijn over verschillende instellingen (Kemmelberg en Kooigembos) werden zo goed als mogelijk gelijkgetrokken met betrekking tot de gebruikte methodologie. Ook de drie middeleeuwse collecties vertrokken vanuit een gelijkaardige methodiek.

Al deze aspecten resulteerde in verschillende registratiehandleidingen die werden opgesteld voor de registratie per collectie. De handleidingen werden gebaseerd op:

1. De CEST-pagina Archeologische vondst;
2. De input van de expertendagen (zie hieronder);
3. Het bestaande importsjabloon van Axiell Collections.

Hierbij werd rekening gehouden met de gevraagde metadata per instelling. Dit leidde tot uiteindelijk zes verschillende registratiehandleidingen (één per collectie) die allen gelijkaardige grote lijnen volgde, maar die eveneens verschillen vertonen. Hierbij werd rekening gehouden met de reeds bestaande werking en de insteek per collectie.

nagedacht over gezamenlijke thesaurus: lijst toevoegen van thesauri gebruikt binnen project

Metadata in Axiell-importsjabloon: sjabloon toevoegen?

handleiding Ten Gronde

registratiehandleiding Depotyze, RAMS, Abdijmuseum

input expertendagen verwerkt in sjablonen en registratiehandleidingen

drie expertendagen:

eerste: voor de registraties, plan van aanpak obv archeologisch archief

tweede: opstellen thesaurus en evaluatie van de registratie

derde: controleren registratie, tonen speciale vondsten en twijfelgevallen

presentatie contactdag metaaltijden toevoegen + logo's Vlaanderen en EU!

Status

Gesubsidieerd project afgelopen, consortium zet echter het werk verder, zet verder in op registratie en ontsluiting van de collecties, en zal onderling blijven samenwerken.

Resultaten

• Voor de digitale registratie, en het daaraan verbonden herverpakkingsaspect, werden criteria om specifiek met historische archeologische ensembles om te gaan, uitgewerkt. Zie hiervoor om te gaan. Zie inhoudelijk verslag paragraaf 2.2.
• De partners binnen het DAT-project definiëerden een grote meerwaarde rond de uitbouw van het consortium. Het zorgde ervoor dat er een brede expertise aanwezig was, waarop steeds teruggevallen kon worden. Deels om gelijkaardige uitdagingen op te vangen, maar tevens om specifiek collectie-eigen situaties in groep te kunnen analyseren en bespreken. (zie ook inhoudelijk verslag paragraaf 4).
• publicaties erfgoedinzicht en wikimedia: linken toevoegen
• link naar publicaties OSLO-oefening:

in het inhoudelijk verslag van het DAT-project.	OSLO	CEST
Publishing institution	MaterieelDing.Beheerder	Naam Bewaarinstelling
Object number	Object.identificator	Waarde Objectnummer
Object category	Entiteit.Classificatie	Term Objectcategorie
Object name	Entiteit.classificatie	Term Objectnaam
Title	MensgemaaktObject.titel	Titel
Note	Entiteit.beschrijving	Beschrijving
Material	MensgemaaktObject.materiaal	Materiaal
Time of creation	Gebeurtenis.tijd	Periode
Time of creation - start	Gebeurtenis.tijd	Begindatum
Time of creation - start - precision	Gebeurtenis.tijd	Precisie begindatum
Time of creation - end	Gebeurtenis.tijd	Einddatum
Time of creation - end - precision	Gebeurtenis.tijd	Precisie einddatum
Measurements	Dimensie.waarde	Waarde afmeting
Unit of measurements	Dimensie.eenheid	Eenheid afmeting

Literatuur

Archeologische vondst

Handleiding Ten Gronde

link naar wikimedia commons

projectenpagina FARO

bronnen Koen Degroote en Vandenbroecke (UGent)

Contactgegevens

De coördinatie van het Digit-all-Tegoare project lag bij het cultuur- en erfgoedplatform Zuidwest (info@zuidwest.be) met Jan Verlaet (jan.verlaet@leiedal.be) als projectmedewerker.